ប្រជាធិបតេយ្យ​កើត​មាន​ពេល​​មនុស្ស​ម្នាក់​ៗ​មាន​សេរី

ពេល​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ភូមា​ចេញ​ទៅ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​របប​យោធា ដែល​បាន​ធ្វើ​រដ្ឋា​ប្រហារ​ទំលាក់​រដ្ឋាភិបាល​លោក​ស្រី​អ៊ុង​សាន​ស៊ូជី ដែល​បាន​ឈ្នះ​ឆ្នោត​កាល​ពី​ចុង​ឆ្នាំ​មុន អ្នក​សិក្សា​តាម​ដាន​នយោបាយ​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​ប្រហែល​សួរ​ត្រឡប់​មក​វិញ​អំពី​វប្បធម៌​នយោបាយ​ខ្មែរ ដែល​កំពុង​ញាំញី​ដោយ​ចលនា​បំផ្លាញ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ដូច​គ្នា​នៅ​ភូមា។

ប្រាកដ​ណាស់​ ការ​ប្រឆាំង​ប្រជាធិបតេយ្យ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​រូម​ភាព​ខុស​គ្នា ដែល​នេះ​ប្រហែល​ជា​មូល​ហេតុ​មួយ​អាច​បក​ស្រាយ​ពី​ភាព​ខុស​គ្នា​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ។ ១​ទៀត​ប្រហែល​មក​ពី ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខុស​គ្នា​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ ដោយ​សារប្រជាជន​ភូមា​មិន​ចង់​វិល​ត្រលប់​ទៅ​រក​របប​យោធា​វិញ ដែល​គ្រប់គ្រង​ប្រទេស​ជិត​កន្លះ​សតវត្ស​តាំង​ពី​បាន​€ករាជ្យ​មក ចំណែក​កម្ពុជា​វិញ​​បាន​ឆ្លង​កាត់​របប​ប៉ុលពត​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​បាក់​ស្បាត មិន​ហ៊ាន​តតាំង​ជា​មួយ​អាជ្ញាធរ​រដ្ឋ។

អ្នក​ខ្លះ​ខាង​វប្បធម៌​និយម​ប្រហែល​អាច​គិត​ថា ដោយ​សារ​ខ្មែរ​ធ្លាប់​ឆ្លង​កាត់​ការ​កាប់​សម្លាប់​ក្នុង​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ នៅ​ក្នុង​របប​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​ បង្ហាញ​ពី​ភាព​ឃោឃៅ​​របស់​មនុស្ស​ខ្មែរ និង​និន្នា​ការ​សម្លាប់​គ្នា​€ង​ដើម្បី​អំណាច។ បើ​យើង​គិត​ថា មនុស្ស​ខ្មែរ​សាហាវ​ជាង​មនុស្ស​ភូមា នោះ​យើង​មិន​អាច​សិក្សា​អំពី​ប្រធាន​បទ​នេះ​បាន​ទេ ព្រះ​នេះ​ជា​សំនួរ​ដែល​នឹង​គ្មាន​ចំលើយ​ជាក់់​ច្បាស់​នោះ​ទេ។

អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​នឹង​ពន្យល់​ខាង​ក្រោម​គឺ​ថា​តើ​កត្តា​អ្វី​ដែល​ពន្យល់​អំពី​ភាព​ខុស​គ្នា​នៃ​ការ​ឆ្លើយ​តប​របស់​ប្រជាជន​ខ្មែរ​នឹង​ព្រឹត្តិការណ៍​នៃ​ការ​កំទេច​ប្រជាធិបតេយ្យ ធៀប​នឹង​រដ្ឋ​ប្រហារ​នៅ​ភូមា។ ហើយ​ការ​ពន្យល់​នេះ​ គឺ​សិក្សា​លើ​វប្បធម៌​នយោបាយ​ខ្មែរ។

ហេតុការណ៍​នៃ​ការ​កំទេច​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ គឺ​កើត​ឡើង​ជា​កំណត់​ពេល​តុលាការ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​សម្រេច​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ​២០១៧។ គេ​ដឹង​គ្រប​គ្នា​ថា តុលាការ​ស្ថិត​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​នយោបាយ​ និង​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា។ ព្រឹត្តិការណ៍​រំលាយ​គណបក្ស​នេះ ទោះ​គ្រប់​គ្នា​ដឹង​ថា ជា​រឿង​នយោបាយ និង​អយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែ​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ធំ​នេះ មិន​មាន​​តប​ត​ដោយ​ការ​បង្ហាញ​ពី​ការ​ប្រឆាំង​នឹង​អំពើ​អយុត្តិធម៌​នេះ ដោយ​ការ​ធ្វើ​ចលនា​នយោបាយ​អ្វី ឬ​បាតុកម្ម​អហិង្សា​ណា​១​ឡើយ។



ជា​ធម្ម​តា បើ​សិន​ជា​មាន​ការ​បំផ្លាញ​អង្គការ​ចាត់​តាំង​នយោបាយ ដែល​ជា​អង្គការ​សង្គម​១​សំខាន់​ក្នុង​ការ​រៀប​ចំ​សង្គម​នយោបាយ ដូច​ជា​គណបក្ស​នយោបាយ​ដូច្នេះ អ្នក​ដឹកនាំ​និង​គាំ​ទ្រ​បក្ស​នោះ និង​អ្នក​ស្រលាញ់​ប្រជាធិបតេយ្យ​ផ្សេង​ទៀត​ គួរ​ដែល​ប្រើ​សិទ្ធិ​សេរី​ភាព​នយោបាយ​របស់​ខ្លួន​មក​បង្ហាញ​ពី​ការ​មិន​ពេញ​ចិត្ត​នឹង​ទង្វើ​អយុត្តិធម៌​នេះ។ អយុត្តិធម៌​ដោយសារ ការ​រំលាយ​អង្គការ​សង្គម​១ ដោយ​គ្រាន់​តែ​មាន​មេដឹកនាំ​ម្នាក់​២​នាក់​មាន​ទោស​ព្រហ្មទណ្ឌ​នោះ មិន​បង្ហាញ​ពី​តំលៃ និង​ឆន្ទះ​នៃ​អ្នក​គាំទ្រ​រាប់​លាន​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​ទេ។

ទោះ​បក្ស​នេះ​មាន​អ្នក​គាំ​ទ្រ​រាប់​លាន​នាក់​ក៏​ដោយ មិន​មាន​នរណា​ម្នាក់​ចេញ​មុខ​ជា​សាធារណៈ​មក​ប្រឆាំង​តវា នឹង​ការ​សម្រេច​ដោយ​អយុត្តិធម៌​នេះ​ឡើយ។ យើង​ឃើញ​ហើយ​ថា នៅ​ប្រទេស​ភូមា​មាន​អ្នក​ចេញ​មក​តវា​រាប់​លាន​នាក់ ហើយ​ការ​តវា​នេះ​នៅ​បន្ត​រហូត​មក​ដល់​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ ទោះ​បី​ជា​ក្រុម​យោធា​បន្ត​សម្លាប់​អ្នក​ធ្វើ​បាតុកម្ម​តាម​ទី​ក្រុង​នានា​ក្នុង​ប្រទេស​​ជា​បន្ត​បន្ទាប់ រាល់​ថ្ងៃ​រហូត​មាន​ការ​បាត់​បង់​ជីវិត​ដល់​ជាង​៥០០​នាក់​បើ​គិត​មក​ដល់​ថ្ងៃ​​ទី​១៨​ខែ​មេសា ឆ្នាំ​២០២១។

ការ​ស្ងៀម​ស្ងាត់​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា យើង​អាច​មើល​ឃើញ​ថា មាន​មូល​ហេតុ​ចំបង​១​គឺ​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​មិន​មាន​ម្ចាស់​ការ​ខ្លួនឯង។ និយាយ​ម្យ៉ាង​ទៀត ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ចូល​ចិត្ត​ដើរ​តាម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​អ្នក​ដឹកនាំ​ណា​១​ដែល​ខ្លួន​គាំទ្រ ដោយ​មិន​មាន​ការ​រិះគិត​អំពី​ភាព​ជា​ភ្នាក់​ងារ​របស់​ខ្លួន។ នេះ​មិន​មាន​ន័យ​ថា ដោយ​សារ​វប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទាំង​ស្រុង​ទេ តែ​មក​ពី​ចំណេះ​ដឹង​របស់​មនុស្ស​ខ្មែរ ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​សេរីភាព តំលៃ​នៃ​ការ​គិត និង​តួនាទី​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​សង្គម។ ខ្ញុំ​មិន​ពិភាគ្សា​អំពី​ឬ​សគល់​នៃ​ការ​យល់​ឃើញ​ខាង​នយោបាយ​របស់​មនុស្ស​ខ្មែរ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ​ទេ។

ដូច្នេះ​ការ​ដើរ​តាម​មេដឹកនាំ​ដោយ​មិន​មាន​គំនិត​ផ្ទាល់​ខ្លួន​នេះ​ជា​ដើម​ចម​នៃ​អំពើ​ល្អ​អាក្រក់​ក្នុង​សង្គម​ខ្មែរ​រហូត​មក។ សីហនុ​ធ្លាប់​បាន​​កាល​ពីខ្លួន​នៅ​កាន់​អំណាច​ក្នុង​ទសវត្ស​ឆ្នាំ​១៩៦០​ថា ខ្មែរ​ល្ងង់​ណាស់​ ហើយ​ស្តាប់​និង​ធ្វើ​តាម​តែ​មេខ្យល់​ពង្វក់​ប៉ុណ្ណោះ។ សីហនុ​ខ្លួន​ក៏​បាន​ពង្វក់​ខ្មែរ​អោយ​ដើរ​តាម​ខ្សែរ​បន្ទាត់​នយោបាយ​១​ ដែល​ខ្លួន​គិត​ថា​ផ្តល់​អំណាច​ដល់​ខ្លួន​ដែរ។

នៅ​សម័យ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ក្រោយ​ឆ្នាំ​១៩៩៣​ហើយ ឥរិយាបទ​នយោបាយ​នេះ​ហាក់​មិន​មាន​ការ​ប្រែ​ប្រួល​ជា​ដុំ​កំភួន​ឡើយ។ ចំពោះ​ប្រតិកម្ម​នយោបាយ​នឹង​ការ​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ការ​ស្ងាត់​ស្ងៀម​បាន​ផ្ញើរ​សារ​នយោបាយ​ដល់​សាធារណមតិ​ថា នេះជា​ទង្វើ​អាច​ទទួល​យក​បាន។ ដូច​ដែល​យើង​ដឹង​ តាម​ពិត​អំពើ​អយុត្តិធម៌​សង្គម​ក្នុង​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ​នេះ មិន​ខុស​ពី​រដ្ឋ​ប្រហារ​នៅ​ភូមា​ទេ មាន​ចេតនា​បំបាត់​ចោល​នូវ​វេទិកា​ដែល​ពល​រដ្ឋ​មាន​អំណាច​ចាត់​ចែក​វាសនា​ប្រទេស​ខ្លួន។ ពោល​គឺ​លុប​បំបាត់​នូវ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ដូច​គ្នា។

ប៉ុន្តែ​ការ​មិន​តប​ត​របស់​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ ការ​មិន​ព្រម​ធ្វើ​ចលនា​នយោបាយ​ដែល​​មាន​លក្ខណៈ​សីល​ធម៌ និង​មិន​​បំពាន​ដល់​សិទ្ធិ​របស់​អ្នក​ដទៃ និង​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​របស់​ពល​រដ្ឋ មិន​បាន​ជួយ​បង្ហាញ​ពី អ្វី​ដែល​មនុស្ស​ភាគ​ច្រើន​គិត​នោះ​ទេ។ ជា​ធម្ម​ជាតិ ក្នុង​ជីវិត​ផ្ទាល់​ខ្លួន និង​ក្នុង​ជីវិត​នយោបាយ​ដូច​គ្នា ការ​មិន​តប​ត​ធ្វើ​ឲ្យ​បាត់​បង់​នូវ​ឱកាស​គៀងគរ​កំលាំង​នយោបាយ​ដើម្បី​គាំ​ទ្រ​នូវ​កិច្ច​ប្រឹងប្រែង​រក្សា និង​ស្តារ​ឡើង​វិញ​នូវ​យុត្តិធម៌​សង្គម។

ការ​មិន​តប​ត​នេះ សម្រាប់​ខ្ញុំ​ គឺ​កើត​ឡើង​ដោយ​សារ​កត្តា​ប្រវត្តិសាស្ត្រសង្គម។ កត្តា​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​ដោយ​សារ​ខ្មែរ​បាក់​ស្បាត​ ហើយ​ការ​បាក់​ស្បាត​នេះ​មិន​បាន​កែ​ប្រែ​នូវ​ការ​គិត​របស់ខ្លួន​នឹង​សង្គម ក៏​ដូច​ជា​នឹង​រដ្ឋ​ដែរ។ តាម​ពិត ការ​បន្ត​បាញ់​សម្លាប់​នៅ​ភូមា​មិនមែន​ជា​អ្វី​ដែល​មនុស្ស​គ្រប់គ្នា​ចង់​ឃើញ​នោះ​ទេ។ ខ្ញុំ​ក៏​មិន​ចង់​ឃើញ​មា​ន​ការ​សម្លាប់​ដូច​គ្នានៅ​ភូមា​ក៏​ដោយ នៅ​ខ្មែរ​ក៏​ដោយ។

ប៉ុន្តែ​ប្រសិន​បើ​យើង​ យក​សេចក្តី​ខ្លាច​មួយ​មុខ​មក​ដាក់​មុខ នោះ​លទ្ធផល​​នឹង​មិន​មាន​អ្វី​ប្រែ​ប្រួល​ទេ។ ប្រាកដណាស់ យើង​សង្ឃឹម​ថា ពេល​ពល​រដ្ឋ​ចេញ​មក​បាតុ​កម្ម​បង្ហាញ​ពី​ការ​បដិសេធន៍​របស់​ខ្លួ​ន​នឹង​អំពើ​អយុត្តិធម៌​ដែល​បង្ក​ឡើង​ដោយ​បក្ស​កាន់​អំណាច យើង​សង្ឃឹម​ថា គ្មាន​កំលាំង​យោធា កំលាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ណា​ប្រើ​ហិង្សា​បាញ់​សម្លាប់​ពល​រដ្ឋ​ទេ។ ហើយ​ប្រសិន​បើ​មាន​ការ​បាញ់​សម្លាប់​ ហើយ​ការ​សម្លាប់​កាន់​តែ​ច្រើន​នៅ​បន្ត ថ្នាក់​ដឹកនាំ​របប​នោះ​នឹង​ត្រូវ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​ចំពោះ​មនុស្ស​ជាតិ​ទូទៅ។

លើស​ពី​នេះ​ទៀត ខ្មែរ​នៅ​មិន​ទាន់​មាន​ភាព​ជា​ភ្នាក់​ងារ​នៅ​ឡើយ។ ការ​តតាំង​ដូច​នៅ​ភូមា​សព្វថ្ងៃ​កើត​ឡើង​បាន ក៏​ដោយសារ​ភាព​ជា​ភ្នាក់ងារ​របស់​ពល​រដ្ឋ​ភូមា​​មាន​កំរិត​ខ្ពស់​។ ភាព​ជា​ភ្នាក់ងារ​បាន​ធ្វើ​អោយ​សេចក្តី​ភ័យ​ខ្លាច​ជា​បុគ្គល​គ្រប​ដណ្តប់​ដោយ​ចេតនា​ចង់​ចូល​រួម​កសាង​សង្គម​១ ដែល​គ្រប់​គ្នា​​ទទួល​បាន​នូវ​សេរី។ ប្រាកដ​ណាស់​បើ​យើង​សួរ​ថា ហេតុ​អ្វី​ការ​ក្រោក​ឡើង​នេះ មិន​កើត​ឡើង​មុន​ពេល​ប្រទេស​មាន​ប្រជាធិបតេយ្យ​ក្នុង​រង្វង់​ឆ្នាំ​២០១៥ នោះ​យើង​អាច​ឆ្នើយ​បាន​ដោយ​កត្តា​នយោបាយ​ក្នុង​និង​ក្រៅ​ប្រទេស ដែល​ជា​កត្តា​កំណត់។

ចុះ​តួនាទី​មេដឹកនាំ​ក្នុង​ចលនា​នយោបាយ​ប្រឆាំង​នឹង​អយុត្តិធម៌​សង្គម​នេះ​វិញ? ប្រាកដ​ណាស់​មេដឹកនាំ​មាន​តួនាទី​សំខាន់​សម្រាប់​ផ្តល់​ជា​មគ្គុទេស ក្នុង​គ្រប់ចលនា​នយោបាយ។ ប៉ុន្តែ​នៅ​ភូមា​ទោះ​មេដឹកនាំ​បក្ស​​សម្ព័ន្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ត្រូវ​បាន​ក្រុម​យោធា​ចាប់​ដាក់​គុក និង​រង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​តុលាការ ពល​រដ្ឋ​ដែល​ជា​អ្នក​គាំទ្រ​បក្ស​នេះ​បាន​ប្រមូល​ផ្តុំ​ចេញ មក​តវា​បាន​ នៅ​គ្រប់​តំបន់​ទីក្រុង​ធំ​ៗ​ក្នុង​ប្រទេស។ នេះ មាន​ន័យ​ថា ក្រៅ​ពី មេដឹកនាំ​កំពូល​ប៉ុន្មាន​រយ​នាក់​ ដែល​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន មាន​មេដឹកនាំ​ផ្សេង​ទៀត​គ្រប់កំរិត និង​ភាព​ជា​ភ្នាក់​ងារ​នៃ​ពល​រដ្ឋ​ទូទៅ។

នៅ​កម្ពុជា​ ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ត្រូវ​បាន​រំលាយ​ក្រោយ​ពេល​ដែល​មេដឹកនាំ​ធំ​ៗ​របស់​ខ្លួន​ត្រូវ​បាន​​ធ្វើ​និរទេស​ខ្លួន ចាប់​ដាក់​គុក និង​រត់​គេច​ខ្លួន​ជា​ដើម។ លោក​សមរង្ស៊ី​បាន​រត់​គេច​ខ្លួន​ទៅ​បារាំង​ពី​ការ​ចាប់​ខ្លួន​​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១៥។ លោក​កឹម​សុខា​រង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​តុលាការ និង​ឃុំ​ខ្លួន​ក្នុង​ស្នាក់​ការ​បក្ស​រហូត​ដល់​ការ​បោះឆ្នោត​ឃុំ​ឆ្នាំ​២០១៧ ហើយ​មិន​យូរ​ប៉ុន្មាន​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​ និង​បញ្ជូន​ខ្លួន​ទៅ​គុក​ត្រពាំង​ថ្លឹង​នៅ​ខេត្ត​ត្បូង​ឃ្មុំ។

ទន្ទឹម​នេះ មេដឹកនាំ​១​ចំនួន​ទៀត​បាន​រត់​គេច​ខ្លួន​មុន​ពេល​តុលការ​សម្រេច​រំលាយ​បក្ស និង​ហាម​ឃាត់​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ចំនួន​១១៨​រួម​ផ្សេង​ទៀត​ មិន​អោយ​ធ្វើ​នយោបាយ​ក្នុង​រយៈ​៥​ឆ្នាំ។ ការ​រំលាយ​បក្ស​នេះ បាន​នាំ​ទៅ​ដល់​ការ​បាត់​បង់​តំណែង​នយោបាយ​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ មាន​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ខេត្ត​ក្រុង​ស្រុក​ខ័ណ្ឌ​ឃុំ​រាប់​ពាន់​តំណែង​ជា​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ​ផង​ដែរ។ ដែល​នេះ​ជា​ការ​យល់​ឃើញ​របស់​មេដឹកនាំ​ទាំង​នោះ អំពី​យុទ្ធសាស្ត្រ​នយោបាយ និង​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​នយោបាយ​របស់​ខ្លួន។

ប្រាកដ​ណាស់​ការ​រត់​ចោល​ស្រុក និង​ការ​ស្ថិត​ក្នុង​គំនៀប​ច្បាប់​នេះ​បាន​ធ្វើ​អោយ​មាន​ពិការភាព​ដល់​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ និង​ចលនា​ប្រឆាំង​នឹង​នយោបាយ​កំទេច​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា។ លោក​បណ្ឌិត សូ​ ណារ៉ូ អ្នក​ដែល​ធ្លាប់​សិក្សា​អំពី​នយោបាយ​ស្រុក​ខ្មែរ និង​អ្នក​ធ្លាប់​ប្រឡូក​ក្នុង​នយោបាយ​ខ្មែរ រួម​ទាំង​បក្ស​ប្រជាជនកម្ពុជា​ផង បាន​និយាយ​ក្នុង​ពេល​ថ្មី​ៗ​​នេះ​ថា អ្វី​ដែល​សោក​ស្តាយ​បំផុត ​គឺ​គ្មាន​​អ្នក​ដឹកនាំ​បក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​ណា​បាន​ធ្វើ​ចលនា​នយោបាយ​ដើម្បី​​បង្ហាញ​ពី​ការ​មិន​ពេញ​ចិត្ត​របស់​ខ្លួន​ចំពោះ​អំពោះ​អយុត្តិធម៌​នេះ​ទេ។

ចំណែក អ្នក​គាំទ្រ​នយោបាយបក្ស​នេះ​ ដែល​មាន​ចំនួន​ជាង​៣​លាន​នាក់ ពោល​គឺ​ប្រមាណ​៤០​ភាគ​នៃ​ចំនួន​អ្នក​បោះ​ឆ្នោត​ក្នុង​ប្រទេស​មិន​បាន​ប្រតិកម្ម​ចំហរ​ណា​១​នោះ​ទេ។ នេះ​ក៏​ដោយ​សារ​ដូច​សីហនុ​និយាយ​តាំង​ពី​​ទសវត្ស​ឆ្នាំ​១៩៦០​មក​ម្លះ​ថា ខ្មែរ​ចេះ​តែ​ដើ​រ​តាម តែ​មិន​ចេះ​ដឹកនាំ​ជីវិត​នយោបាយ​ខ្លួន​ទេ។ ខ្មែរ​ត្រូវ​ការ​មេដឹក​នាំ​ជា​អ្នក​ប្រាប់​ថា​ត្រូវ​ធ្វើ​អ្វី តែ​មិន​មាន​សមត្ថភាព​ដឹកនាំ​ខ្លួន​ថា​ត្រូវ​ឬ​គួរ​ធ្វើ​អ្វី​ទេ។

តាម​ពិត​ការ​លើក​ឡើង​ថា អ្នក​ស្រលាញ់​យុត្តិធម៌​សង្គម និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​គួរ​បង្ហាញ​ពី​ការ​តវា​ខ្លួន​ជា​ចំហរ​ជា​ក្រុម តាម​រយៈ​បាតុកម្ម​ក្តី តាម​រយៈ​ការ​ផ្ញើរ​សារ​ផ្សេងៗ ឬ​តាម​រយៈ​ការ​ទៅ​បោះឆ្នោត​ទំលាក់​ក្រុម​ដែល​បង្ក​អយុត្តិធម៌​នោះ ក្តី មិន​មែន​មាន​ន័យ​ថា ពល​រដ្ឋ​គួរ​ទៅ​តតាំង​នឹង​ចុង​កំភ្លើង ហើយ​អោយ​ពួក​ទាំង​នោះ​ស្លាប់​នោះ​ទេ។​ មានតែ​មនុស្ស​អាក្រក់​ទេ ដែល​ហ៊ាន​លើក​កាំភ្លើង​សម្លាប់​មនុស្ស​ស្លូត​ត្រង់។ ប៉ុន្តែ​បើ​មិន​បង្ហាញ​ពី​ការ​មិន​ពេញ​ចិត្ត​របស់​ខ្លួន​តាម​សកម្ម​ភាព​នយោបាយ​ទេ នោះ​មនុស្ស​អាក្រក់​នោះ​រឹត​តែ​ទទួល​បាន​ផល​នយោបាយ​ដែល​ខ្លួន​ចង់​បាន កាន់​តែ​ស្រួល​ទៀត ហើយ​មនុស្ស​ល្អ​ក៏​នៅ​តែ​បន្ត​សុបិន្ត​ថា មនុស្ស​អាក្រក់​នោះ​នឹង​ក្លាយ​ជា​មនុស្ស​ប្រកប​ដោយ​ធម៌​ក្នុង​ពេល​ខាង​មុខ។

ក្រៅ​ពី​នេះ​ព្រឹត្តិការណ៍​នយោបាយ​ឆ្នាំ​២០១៨ កាន់​តែ​បង្ហាញ​ច្បាស់​អំពី​ការ​ចាក់​ឬស​នៃ​គំនិត​ដើរ​តាម​មេដឹកនាំ​នេះ។ ពេល​ដែល​សមរង្ស៊ី បរាជ័យ​ក្នុង​ការ​ស្វែង​រក​ដំណោះ​ស្រាយ​នយោបាយ​ដើម្បី​អោយ​លោក​វិល​ត្រលប់​ទៅ​ស្រុក​ខ្មែរ និង​ដឹកនាំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​តតាំង​នឹង​ហ៊ុន​សែន​បក្ស​ប្រជាជន​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៨ លោក​បាន​ប្រកាស​អោយ​អ្នក​គាំ​ទ្រ​របស់​ខ្លួន​ពហិកា​មិន​ចូល​រួម​បោះឆ្នោត តាម​រយៈ​សារ​ថា ដេក​ផ្ទះ​ឈ្នះ​ស្អាត។ ប្រាកដ​ណាស់ ការ​ប្រកាស​ជំហរ​នេះ​បាន​ធ្វើ​អោយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​អំពី​ធម្មានូរួម​នៃ​​ការ​បោះឆ្នោត ដែល​នាំ​ដល់​ការ​គំរាម​ប្រើ​ច្បាប់​ចាប់​ចង អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ណា​ដែល​មិន​ទៅ​បោះឆ្នោត និង​ប្រកាស​មិន​អោយ​គេ​បោះឆ្នោត។

ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​បាត់​បង់​នោះ​ គឺ​ឱកាស​ក្នុង​ការ​ប្រើ​សិទ្ធិ​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត។ បើ​មើល​ត្រលប់​ក្រោយ​វិញ យើង​ឃើញ​ថា បើ​ពល​រដ្ឋ​មាន​ស្មារតី​ប្រកប​ដោយ​ភាព​ជា​ភ្នាក់​ងារ បែរ​ទៅ​ជា​បោះឆ្នោត​អោយ​បក្ស​ផ្សេង​ណា​១​ផ្សេង​ទៀត នោះ​បង្ហាញ​កាន់​តែ​ច្បាស់​អំពី​អំណាច​ខ្លួន ​និង​ការ​ប្រឆាំង​របស់​ខ្លួន​នឹង​នយោបាយ​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​ ដែល​ជា​បក្ស​ខ្លួន​ចង់​ទំលាក់​ពី អំណាច។

ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ដើរ​តាម​សមរង្ស៊ី អោយ​ដេក​ផ្ទះ ដោយ​មិន​ទៅ​បោះឆ្នោត មិន​បាន​អោយ​ពល​រដ្ឋ​ទាំង​នោះ​ឈ្នះ​ទេ។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ដូច​កាល​ដែល​ពល​រដ្ឋ​នៅ​ផ្ទះ​មិន​ប្រឆាំង​តប​ត​នឹង​ការ​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៧​ដែរ ការ​នៅ​ផ្ទះ​បាន​ផ្តល់​ជា​សញ្ញា​១​ថា អ្នក​ដែល​ហ៊ាន​ធ្វើ​ចលនា​នយោបាយ​ជា​អ្នក​ឈ្នះ។

ថ្នាក់​ដឹកនាំ​បក្ស​ប្រឆាំង​អាច​គិតថា នយោបាយ​បាន​មក​ដោយ​ការ​សន្តោស និង​ការ​ដាក់​ទាន​ពី​អ្នក​មាន​អំណាច។ ប្រាកដ​ណាស់ ប្រសិន​បើ​មាន​អ្នក​នយោបាយប្រកប​ដោយ​ធម៌​​ដូច្នេះ​មែន នោះ​ប្រាកដ​ជា​ប្រពៃណាស់ ហើយ​សង្គម​កម្ពុជា​នឹង​រុង​រឿង​មិន​ខាន។ ប៉ុន្តែ​រហូត​មក​កម្ពុជា​មិន​មាន​មេដឹកនាំ​ដូច្នេះ​ទេ។ តាម​ពិត​ពិភព​លោក​មិន​មាន​មនុស្ស​ដូច្នេះ​ធ្វើ​ជា​មេដឹកនាំ​ទេ។ នេះ​ជា​សុបិន្ត​របស់​មនុស្ស​ល្អ តែ​មិន​បង្ហាញ​ពី​ធម្មជាតិ​មនុស្ស​ពិត​ទេ។ មាន​តែ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​អំណាច​នយោបាយ​ដើម្បី​អោយ​មាន​ការ​ឆ្លើយ​តប​សម​ស្រប​ទេ ដែល​អាច​អោយ​សង្គម​១​ដើរ​ទៅ​រក​ប្រជាធិបតេយ្យ​បាន។

ពេល​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​មាន​ភាព​ម្ចាស់​ការ ចេះ​ដឹង​គិត​អំពី​សេរីភាព និង​តំលៃ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ចូល​រួម​គ្នា​ធ្វើ​នយោបាយ​ដោយ​ខ្លួន​€ង​ និង​ជ្រើ​ស​រើស​មេដឹកនាំ​ដែល​ខ្លួន​យល់​ស្រប​ជា​មួយ ដើម្បី​ធ្វើ​ចល​នា​សង្គម​ទេ ទើប​សង្គម​ខ្មែរ​អាច​នឹង​កែ​ប្រែ​បាន។ សង្គម​ដែល​ពល​រដ្ឋ​ស្តាប់​មេដឹកនាំ​ដោយ​ត្រជៀក​ស សង្គម​នោះ​​នឹង​មិន​មាន​ការ​ប្រែប្រួល​ខាង​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទេ៕

ដោយ ឈាត ស្រ៊ាង

Comments

Popular posts from this blog

កម្ពុជា និង​វៀតណាម

ការ​ចំណាយ ចំណូល​ និងការចំណេញនៅក្នុងដំណើរការសាលារៀន